Door David

Uit de mooie schaakbibliotheek van Luigi kwam ook een boek met probleemstellingen: ‘Schaakstudies in onze dagen’ van A.O. Herbstman. Hans van Eijk legde het opzij met een bijzonder doel. “Lijkt me leuk om regelmatig een probleemstelling uit dit boek op onze website te zetten.” 

Leuk en leerzaam inderdaad. Oorspronkelijk komen, zoals het boek vertelt, schaakstudies voort uit de noeste arbeid om de schaaktheorie uit te breiden. De theorie over eindspelen, maar ook over bijzondere patronen in het middenspel. Vooral met een praktisch doel dus. Pas in de 19e eeuw kwam daar een artistiek doel bij: mooie en kunstig gecomponeerde stellingen bedenken met maar één goede en wonderschone oplossing. Vaak ook met romantische elementen als ‘een dolle toren’ ‘lange wandelingen van de koning om aan patvallen te ontsnappen’ en ‘promotie tot een licht stuk’. Meestal zijn het curieuze stellingen waarvan het onwaarschijnlijk is dat die kunnen voorkomen in een normale partij en die daarom ook weinig toevoegen aan de theorie. Maar wel vaak schitterend. Die komen ook af en toe bod in deze nieuwe rubriek, maar toch vooral de praktische schaakstudies, met patronen waar je in je eigen partijen ook wat aan hebt. 

Ik geef deze rubriek het wat ouderwetsere woord ‘Schaakstudie’ en niet ‘probleemstelling’ omdat dat wat duidelijker refereert aan het aspect van beter worden door te studeren. Het is ook een oproep aan jullie om het te gebruiken als studie, en niet in de valstrik te stappen gemakzuchtig te zijn en de oplossing met de computer op te zoeken. Zweten en een tijdje er niet uitkomen is deel van het leerproces!

Ik plaats deze schaakstudies, heb ik me voorgenomen, (ongeveer) om de week op vrijdag op de website en geef maandagochtend het antwoord. 

Schaakstudie #1 is van G.C. Polerio uit 1590. Hij is geboren in 1555 en gold als een sterke speler en schaaktheoreticus in de 16e eeuw. Het thema dat hij hier bestudeerde verklap ik niet – dat zou teveel een hint zijn – maar de studie past goed in de rijke tradities van de bestudering van stellingen met de vraag of de stelling remise is of tot winst geleid kan worden (of andersom: remise gehouden kan worden).

Zwart is aan zet en wint

In deze stelling zou zwart met een toren meer gewonnen staan, ware het niet dat wit op het punt staat met zijn a-pion te promoveren. Als zwart dat gepromoveerde stuk slaat kan wit de partij remise houden (probeer maar uit). Toch is er een weg naar winst voor zwart. 
Welke zet moet zwart spelen, en welke zet daarna om deze partij toch te winnen?

Door David

Niemand minder dan IM en Fide-schaaktrainer Herman Grooten geeft op 5 januari een gastles en simultaan bij SV De Kentering. Een unieke kans om premium schaakles te krijgen, een uitdagende simultaan te spelen en samen het glas te heffen op een succesvol en gezellig nieuw schaakjaar. 

Foto- Frans Peeters

IM: Herman Grooten is een jeugdidool van mij. Toen ik net lid was geworden van De Messemaker 1847 in Gouda – de oudste schaakclub van Nederland  –  ontving ik het KNSB-blad Jeugdschaak en verslond zijn columns met besprekingen van partijen en schaakoefeningen.

Nu verzorgt deze gelauwerde IM niet alleen een simultaan, maar start de avond ook met een korte gastles. Een prachtige opzet: schrijf je op tijd in, het aantal plaatsen is beperkt tot slechts 16 deelnemers!

https://www.dekentering.nl/nieuwjaarssimultaan

De gage voor de grootmeester is mogelijk gemaakt door de sponsoring van onze overleden clubgenoot Luigi de Mas, die er een groot voorstander van was dat de club dit soort aansprekende evenementen blijft organiseren!

De deelnemers wordt een bijdrage van € 10,- gevraagd. Als je alleen de gastles (20:15 – 20:45 uur) is geen bijdrage verschuldigd, maar moet je je wel even vooraf aanmelden op de website.

We willen de groep deelnemers aan de simultaan niet groter maken dan maximaal 16 personen. Meld je dus tijdig aan met onderstaand aanmeldformulier. De plaatsing op de deelnemerslijst is in chronologische volgorde van de betaling van de € 10 bijdrage. Maak dit over naar bankrekening NL67RABO 0118527320 ten name van secretaris D.A.G. Bruggeman.

Zie de lijst Deelnemerslijst 

Door Jan de Leeuw 

Op 4 oktober was de eerste wedstrijd van de externe competitie KNSB voor het tweede team van Sv De Kentering. We speelden een uitwedstrijd tegen OSV Oss 3, in het clubhuis Schadewijk.

Elk team heeft acht spelers. Wij speelden met Hans van Eijk, Wilbert van Eijk, Dick van Leeuwen, Eduard Dame, Jan de Leeuw, Pieter Roos, Lex Kok en Egbert Fleuren. Egbert Dame was onze inspirerende teamcaptain.

Al snel in de wedstrijd kwamen we op achterstand en de ontwikkelingen op alle andere borden zagen er, behoudens enkele uitzonderingen, niet goed uit. We vreesden een nederlaag. Ook de stellingen van onze topspelers, Hans en Wilbert van Eijk, maakten ons niet optimistisch over de uitkomst. Maar Hans en Wilbert wisten de kansen te keren in hun partij en een overwinning te boeken. Van een achterstand van 4-2 werd het alsnog 4-4 en daar waren we allemaal blij mee. Een goed resultaat in een uitwedstrijd, op het laatst uit het vuur gesleept.

Zelf speelde ik aan bord 4 met wit een Engelse partij, waarbij ik erin slaagde tot een koningsaanval te komen.

Jan de Leeuw (De Kentering 2) – Jan Kamerman (OSV 3)

1. c4 e5. 2. Pc3 Pf6 3. g3 Pc6 4. Lg2 Lc5 5. Pa4 Le7 6. Pf3 0-0 7. 0-0 h6. Een behoudende zet gaf mijn tegenstander na afloop aan. Waarschijnlijk is het actieve d5 beter. 8. d3 Ph7 9. a3 Een opmaat voor een mogelijke opmars op de damevleugel, maar naar later blijkt ook nuttig om ruimte te maken voor verplaatsing van de toren via de tweede rij naar de koningsvleugel. 9. …. Pg5 10. Pc3 d6 11. Pxg5 Lxg5 Chess.com geeft aan nu de lopers af te wikkelen en met b4 op de damevleugel op te trekken. Ik besloot de pionnenstructuur op de koningsvleugel te (laten) verzwakken en met een versterkt pionnencentrum de zwarte koningsvleugel aan te vallen. Ik speelde f4. 12. f4 exf4 13. gxf4 Lf6 14. e3 Lxc3 Zwart slaat het paard dat een sterke positie heeft en bezorgt wit een dubbelpion, maar wel ten koste van zijn loperpaar. 15. bxc3 Pe7 16. e4 Vanaf nu blijft zwart te passief ten opzichte van het sterke, oprukkende centrum van wit. Een zet als f5 was wenselijk geweest. 16. … Pg6 17. Ta2 Hier was nog steeds f5 geboden. En wit had dat overigens moeten voorkomen door direct f5 te spelen in plaats van Ta2. 17. … Tb8. 18. d4

Wit is voorzichtig. Hij bouwt verder aan zijn pionnencentrum, maar f5 was hier al de beste zet geweest, met groot voordeel. 18. … c6 19. f5 En nu gaat het hard. 19. … Ph4 20. f6 Pg6 21. Dh5 gxf6 22. Lxh6 Te8 23. Taf2 f5 Zwart probeert zich te ontworstelen, maar maakt Lg5 mogelijk. Dat verergert de situatie. 24. Lg5 Da5 25. exf5 Lxe5 26. Txe5 Dxc3 27. Txf7 Dxd4 28. Kh2 Ph8 29. Dxh7 Mat. 1-0

Door Mikel

4 oktober 2025. Na ruim 10 jaar, weer eens een keer een bondspartij!

Zaterdag 4 oktober moest ik invallen bij Kentering 3. Roel kwam mij op tijd ophalen en we reden na D’n Beer om daar Hans op te pikken. Door omstandigheden waren we maar met zijn drieën i.p.v. vier. Op de lange weg na Deurne toe, met de weersvoorspelling op zak, zei Hans dat hij hoopte niet te laat thuis te zijn. Roel had ook niet zo’n zin om het al te laat te maken en ik dacht nog na over mijn timmerwerk dat nog af moest dit weekend.

Toen we daar aankwamen zei Roel dat dit waarschijnlijk sterke tegenstanders waren en we al met 1-0 achter stonden. Ik zei nog, op het moment dat Hans de deur openden van het speellokaal waar we moesten spelen, dat we dan altijd nog kunnen winnen met 3-1. Roel gniffelde en we liepen naar binnen.

Het team waar we tegen moesten (een gezellig leuk team) heetten ons welkom en we gingen achter onze borden zitten en na een paar minuten kregen we koffie aangeboden en begonnen we te spelen.
Ik had wit en begon met mijn ongebruikelijke B4 opening. Mijn tegenstander kende deze opening niet zo goed bleek later want hij dacht een pion direct in de opening te winnen en sloeg na 1. b4,d5 2. Lb2,e6 3.Pf3 (beter is b5, maar ik dacht even kijken wat er gebeurt). Mijn opponent dacht heel lang na en sloeg er op los met 3. …, Lxb4 ?? Mijn hersenen maakten even overuren: wat gebeurt hier?! Pf6 is de normale en vaak ook de beste voortzetting. Omdat mijn tegenstander lang nadacht begon ik te twijfelen maar hij had het uiteindelijk niet door 

wat voor blunder hij had gemaakt, want ik sloeg toch maar in op g7 met mijn loper en daarna kon hij afscheid nemen van zijn toren.
Daarna ging hij dapper door maar tegen een volle toren was ook hij niet opgewassen en ik won na ruim 10 jaar afwezig bij bondspartijen mijn eerste wedstrijd, wel moest ik op het laatst, na 34… Ka8 uitkijken voor een patvalletje maar ook dat zag ik gelukkig op tijd.

 [Event "NBSB Zaterdagcompetitie 1B"] [Site "Deurne 1 - De Kentering 3"] [Date "4 oktober 2025"] [Round "Bord 3"] [White "Mikel van Dijk"] [Black "Chris Bogers"] [Result "1-0"]   1. b4 d5 2. Bb2 e6 3. Nf3 Bxb4 4. Bxg7 Be7 5. Bxh8 Bf6 6. Bxf6 Qxf6 7. Nc3 c5 8. Nb5 Qe7 9. e3 a6 10. Nc3 Nc6 11. Be2 b5 12. O-O Bb7 13. d4 c4 14. e4 Nf6 15. exd5 Nxd5 16. Nxd5 exd5 17. Bxc4 O-O-O 18. Re1 Qf6 19. Bb3 h5 20. Ne5 Qg7 21. Qxh5 Nxd4 22. Qxf7 Rg8 23. Qxg7 Rxg7 24. Rad1 Nxb3 25. cxb3 d4 26. f3 Kc7 27. Rxd4 Re7 28. Rc1+ Kb8 29. Nd7+ Ka7 30. Rc7 a5 31. Rd5 a4 32. Rxb5 Rxd7 33. Rxd7 axb3 34. Rbxb7+ Ka8 35. Ra7+ * * 

Intussen keek ik bij Hans’ partij en ik dacht nog (met mijn kennis en die is niet al te groot) “Au, hij dreigt positioneel minder te komen te staan”. Maar ik zag het verkeerd. Na een subliem dame (tussen)zetje kwam hij sterk te staan met een dubbele aanval op zijn tegenstanders paard waardoor na een verwisseling van zetten Hans mooi een stuk voor kwam. Daarna leken zijn torens formule 1-wagens. Ze raceten over het bord, sloegen hier en daar wat pionnen en nadat zijn tegenstander met zijn koning aan de overkant was gedreven gaf hij op. Sterker nog, na krap 10 minuten bedenktijd te hebben gebruikt was Hans zelfs eerder klaar als ik.

Bij Roel ging het niet zo makkelijk als bij Hans en mij, al moet ik zeggen dat ik niet alles kon volgen van die partij. Met zijn favoriete Frans ging het toch wat tegen Roel zijn zin. Hij kwam wel al vlug een pion voor maar zijn stukken werkten niet meteen goed samen en, zoals Roel zelf verwoordde: “ik huppelde met mijn dame achter zijn dame aan.” Maar toen Roel mijn toreneindspel zag (waar we op de heenweg nog over hadden gesproken) en hoorde dat Hans gewonnen had, bood hij snel remise aan zodat we vroeg klaar waren: 14:30 uur. Langer in de auto gezeten dan geschaakt! We konden naar huis, we hadden woord gehouden, we wilde vroeg thuis zijn en we hebben ondanks 1-0 achterstand toch gewonnen, en ik kon mijn timmerwerk sneller afmaken dan ik dacht.

Door Leon

Op maandag 30 september speelde ons A-team in Oss een bekerwedstrijd voor de Brabantse bond tegen OSV A. Een bijzondere wedstrijd, want aan het eerste bord van OSV A speelt Loek van Wely, voormalig wereldtopper en nog steeds een bijzonder sterk schaker, hoewel hij niet veel toernooien meer speelt.

Drie jaar geleden speelde ons A-team ook al tegen OSV A, en toen mocht ik het op bord 1 tegen Loek opnemen. Het resultaat was een korte en stevige nederlaag. Maar de ervaring was onvergetelijk!

Na enig overleg besloten we deze keer de eer aan Sven te laten. Hij mocht proberen er tegen Loek op bord 1 iets van te maken. Aan de borden 2, 3 en 4 speelden respectievelijk Bent, ikzelf en David.

Van tevoren hadden we weliswaar veel zin in de wedstrijd, maar we waren realistisch genoeg om onszelf niet veel kans te geven. Oss beschikt immers behalve over Van Wely over nog twee titelhouders: FM Fred Hallebeek en IM Nico Schouten.

Maar toen we eenmaal achter de borden zaten en de foto’s waren genomen, leek er zowaar lange tijd een goed resultaat in te zitten!

Op het eerste bord had Sven het, met wit, zoals te verwachten bijzonder lastig tegen Loek. Hij hield zich staande maar kwam langzamerhand in de knoei doordat zwart gestaag terreinwinst boekte op de damevleugel zonder dat wit echt iets kon uitrichten in het centrum of op de koningsvleugel.

Maar op de overige borden zag het er best goed uit. Bent speelde op bord twee met zwart tegen Fred Hallebeek, en ik had de indruk dat hij de openingsproblemen bijzonder goed oploste.

Aan de andere kant naast mij speelde, eveneens met zwart, David. Ook hier had ik de indruk dat hij best goed uit de opening kwam.

Zelf speelde ik met wit op bord 3 tegen Henk van der Wijst, een oude bekende van het Zomerschaak in Rosmalen. Ook bij mij ging het best aardig. Ik kwam zeker niet slecht uit de opening en zwart stond onder lichte maar hinderlijke druk.

Dat bood perspectieven: ook als het eerste bord verliest, kun je de wedstrijd natuurlijk nog best winnen. Voor aanvang van de wedstrijd informeerden we naar de regels voor het geval het 2-2 zou eindigen. Bij 4 remises wordt er dan geloot, maar bij elke andere variant van een 2-2 gelijkspel zou het laatste bord afvallen.

Na een paar uur spelen bleek het op bord 4 helaas plotseling mis te zijn gegaan: David had een stuk weggegeven, waardoor de stand op 1-0 voor OSV kwam.

Op bord 1 kwam Sven steeds meer in de verdrukking, maar Bent had inmiddels afgewikkeld naar een eindspel met vier torens en twee pluspionnen. Van de zijkant leek het mij dat Bent goede winstkansen had, en zelf stond ik ook nog steeds goed, terwijl mijn tegenstander niet veel tijd meer had.

Wanneer Bent en ik erin zouden slagen onze partij te winnen, zou de eindstand 2-2 zijn, maar omdat bord 4 afvalt, zou dat betekenen dat wij door zouden gaan!

Helaas greep Bent in het eindspel mis. Hij had met zwart twee torens en de e-, f-, g- en h-pion, terwijl wit de beschikking had over twee torens en de c- en d-pion. Twee pionnen meer voor zwart, maar de witte pionnen waren beduidend verder opgerukt en het was bijzonder moeilijk deze pionnen te stoppen. Zoals Loek achteraf zei: ’twee lopen harder dan vier’.

De analyse achteraf wees uit dat Bent op winst stond, maar één vergissing en de bordjes waren verhangen. De hardlopende witte pionnen gaven de doorslag en zwart moest opgeven. Erg jammer van een zeer goed opgezette partij.

Daarmee kwam de stand op 2-0 in het voordeel van OSV.

Niet veel later moest ook Sven op bord 1 opgeven. Achteraf bleek dat Loek volgens de computer eigenlijk steeds de sterkste zet had gedaan en daar valt voor een gewone sterveling natuurlijk niet tegenop te boksen.

Zelf won ik uiteindelijk een mooie partij. Ik voeg de stelling bij na mijn zet 22. Tee8.

Leon – Henk, na 22. Tee8

Het komt niet vaak voor dat wit zijn torens op d8 en e8 heeft kunnen brengen zonder dat zwart zijn dameloper zelfs maar heeft kunnen ontwikkelen!

Na 22… Td6 23. Txf8† Pxf8 24. Dxd6 gaf Henk op.

De eindstand werd hiermee 3-1 voor OSV.

Een erg leuke avond, waarin we als team zeker niet kansloos zijn geweest.