Door: David Bruggeman
Pieter stuurde me een spectaculaire partij toe die hij afgelopen zaterdag speelde tegen Frans Boley in de BoschRos match. De stukken vlogen over het bord en, vooral aan de kant van de tegenstander, van het bord af! Dat was verbazingwekkend omdat de eerste zetten leken te duiden op een goed voorbereide tegenstander. Geen standaardopening, maar een sideline in het Siciliaans die naar mijn indruk vooral in online potjes vaak gespeeld wordt. Met goede reden: het sticht direct gevaar als zwart te achteloos zou reageren. Maar dat deed Pieter niet. Met enkele sterke zetten toonde hij precies aan waarom zo´n sideline geen mainline is: het levert, bij goed spel van zwart, vooral nadelen op voor wit.
We starten met de stelling na zet 5 (zie diagram 1).
Diagram 1 Frans Boley – Pieter Roos na 5. Pg5?
Vooraf ging 1. e4 c5 2. Pf3 Pc6 3. Bc4?! d6 (3. .. e6 is nog iets sterker) 4. c3 Pf6, 5. Pg5? Een zwakke zet, maar typerend voor online partijen: one move tricks. Als zwart het niet ziet…. Maar we zitten hier niet in een 5-minutenpotje, maar in een partij met normaal speeltempo, en dan verschalk je een ervaren schaker als Pieter niet zo eenvoudig. Die speelde kalm 5. .. e6 en haalde het gevaar simpel uit de aanval. En dan is de paardzet vooral tijdverlies: het moet terug en heeft dan twee kostbare tempi verspeeld. 5. Pg5 doet echter nog iets anders: het verdedigt pion e4, die niet door Pc3 verdedigd kan worden. Nog zo’n nadeel van sidelines: ze laten vaak op ongebruikelijke plekken zwaktes ontstaan. Wat had wit dan moeten doen? Het meest avontuurlijk, en dus in lijn met de ongebruikelijke opening is 5. De2. De Azerbeidzjaanse grootmeester Safali speelt dit vaker, met wisselend succes. Het best lijkt echter 5. d3 met kansen voor beide partijen. Maar ook moet je vaststellen dat de opstelling van wit er opeens niet meer zo logisch en avontuurlijk uit ziet. Zwart (Kasparov in 2004 bijvoorbeeld!) speelt dan 5. … g6, en staat al gelijk.
Terug naar de partij. Pieter speelde dus kalm de sterke zet 5. .. e6, en wit vervolgde zijn aanvalslustige plannen met 6. d4. Pieter reageerde met een zet die me erg goed bevalt, 6. … d5!, ondanks dat de computer een andere voorkeur heeft, namelijk 6 .. h6 (al dan niet na eerst slaan op d4).
Diagram 2 Frans Boley – Pieter Roos na 6. … d5!
Maar d5 is wat mij betreft veel eenduidiger gezond: het maakt die hele Lc4 zet op zet 3 tamelijk onzinnig: dit gaat wit nog een tempo kosten! (Zie diagram 2).
Wit besluit te slaan: 7. exd5 cxd5. Terecht en wellicht in de hoop dat die lijn naar f7 ooit weer open komt. Wit maakt het echter vervolgens met de ontwikkeling van zijn stukken nog bonter door 8. De2 te spelen. Nu liet de kalmte Pieter even in de steek. Hij speelde 8. … De7 (zie diagram 3)
Diagram 3 Frans Boley – Pieter Roos na 8. … De7
8. .. Le7 zou rustig verder ontwikkelen en alle voordelen in stand houden. Na 9. Lb5 0-0 10. 0-0 Te8 gaat het wit nog een tempo kosten: na 11. Pf3 Ld6 moet de dame weer weg, bijvoorbeeld terug naar d1! Wit komt niet los.
Wit moet na 8. .. De7 deze dame slaan uiteraard en heeft dan nog kansen. 9. Dxe7, Lxe7, 10. Lb5 spelen en dan als een haas zijn ontwikkelingsachterstand gaan repareren.
Maar na 9. Lb3? greep Pieter zijn kans en ruilde zelf de dames op e2: 9. ..Dxe2, 10. Kxe2. De witte koning komt in serieus gevaar in een open stelling met actieve zwarte stukken. Dit kan haast niet meer goed aflopen…. Pieter speelde daarna alweer consequent zo’n kalme ontwikkelingszet, 10. … Ld6, ruimte makend voor een rokade en een aanval over de e-lijn.
Diagram 4 Frans Boley – Pieter Roos na 11. … Pxd4+
Na de volgende zet, 11. c4?? verliest wit direct vanwege 11. … Pxd4+ (zie diagram 4) en verliest de partij ook aan belang om verder te analyseren. Wit wordt met boter en suiker van het bord getikt. Wel vermakelijk om verder na te spelen – heerlijk om zo te kunnen kiezen uit vele goede voortzettingen – maar de interessantste fase is hier voorbij.
Diagram 5 Frans Boley – Pieter Roos na 28. … Le5+
Het vervolg, met een fraaie mat aan het eind: 12. Kd3 Lf5+ 13. Kc3 Pe2+ 14. Kd2 Pxc1 15. La4+ Ld7 16. Le1+ Kd8?? (Kf8!) 17. Pxf7+ Kc7 18. Pxh8 Lf4+ 19. Kc2 Lxa4+ 20. b3 Ld7 21. Pf7 Lf5+ 22. Kb2 Pd3+ 23. Ka3 Pxe1 24. Pc3 Pc2+ 25. Kb2 Pxa1 26. Kxa1 Tf8! (bereidt de mat voor) 27. Pb5+ Kb6 28. Pfd6 Le5+ en mat op de volgende zet! (Zie diagram 5)
Sidelines….
De les uit de instructieve openingsbehandeling van Pieter: het gevaar onderkennen, rustig neutraliseren en kalm ontwikkelen: de tegenstander loopt meer kans op een achterstand in ontwikkeling dan jij!