Mark en de schoonheid van het spel

Door: David Bruggeman

Wat is schaken toch een prachtsport! De verrukkelijke gecombineerde cocktail van gezelligheid, strijd en schoonheid… . Een zomerse cocktail op deze tweede avond van het zomerschaken, waar het plezier en onbezorgd schaken – geen ratingpunten, geen clubeer op het spel – en het genieten van de schoonheid van het spel de hoofdingrediënten zijn.

De avond bracht schoonheid in vele gedaanten. Bij aanvang in de vorm van de overhandiging van de ‘schoonheidsprijs’ voor een opmerkelijke zet – briljant of een blunder, de jury hanteert ruime criteria – die werd uitgereikt door Luigi de Mas. De prijs ging naar de prachtblunders in de partij op de eerste avond tussen Tom Fürstenberg en Joost Duquesnoy.

Met Mark Huizer, de huidige leider in het klassement, hebben we een speler in ons midden met het oog van een kunstkenner voor het zien – en onthouden! – van stellingen die blinken van schoonheid. Twee stellingen leverde hij, al aan het eind van de avond, in op twee handzame notitieblaadjes, waarbij er inderdaad veel te genieten valt van de complicaties en vondsten van zowel hemzelf als zijn tegenstanders.

Kunstwerk van Frans Fritschy (1920–2010) in de handen van Mark Huizer (foto Lennart Ootes)

Voordat deze stellingen besproken worden en een oproep gedaan wordt mee te denken over de verkiezing van de schoonste, eerst nog even een opmerking over de foto hiernaast. Deze is vrijpostig geleend van de website van het NK Schaken 2017. Mark was daar arbiter en wordt door de fotograaf Lennart Ootes (bij deze de credits) betrapt op het aanbrengen van een beter kleedje onder een kunstwerk van Frans Fritschy. Zoek zelf maar even verder en geniet van de vele bijzondere verhalen rondom deze kunstenaar. Voor dit stukje draait het om het beeld van de drager van het kunstwerk. De schaker met oog voor schoonheid en waar nodig een kleedje onder een schaakkunstwerk.
Een meer profanere reden voor het lenen van een foto van een andere website is, dat ik gedurende de avond vergeet zelf foto’s te maken. Dus een oproep aan ieder die wel foto’s maakt op onze zomerschaakavonden: ik ontvang ze graag!

Dan nu de stellingen (klik op ‘Lees verder ->’)

Wim Scheepers-Mark Huizer, 2e ronde 25-07-2022 na Pxd7

De eerste stelling is uit een partij uit de tweede ronde tussen Wim Scheepers en Mark Huizer. De witte koning is niet aan rokeren toegekomen, heeft de zwarte koning naar een veilige kant van het bord zien vertrekken en is nu in groot gevaar. In plaats van de broodnodig assistentie van het witte paard, terug naar f3, is het drieste beest in de aanval gegaan door een zwart paard te slaan op d7.

Terugslaan is allerminst slecht voor zwart, maar Mark ziet iets beters: gxf4! Er dreigt nu Dh4+mat. Wim onderkent het gevaar en speelt h4. Nog altijd is de zwartspeler geenszins van plan het paard op d7 terug te slaan, maar speelt f3! met opnieuw een matdreiging (f3-f2!). 

Wim Scheepers-Mark Huizer, na f3

Wit speelt het paard weg naar f4, en nu zijn er meerdere goede zetten mogelijk. Bijvoorbeeld de strooptocht Db4+, Dxb2, Dxc3, Dxe3, Dxf4 (met steeds weer nieuwe matdreigingen onderweg) levert groot voordeel op. Mark, wellicht begeesterd door de schoonheid van zulke eenvoudige krachtige pionzetten in het hart van de witte verdediging, geeft de voorkeur aan f2+ en na de zettenreeks Ke2 Pg3+ Kxf2 Nxh1+ Kg1 Txd7 (nu pas!) staat zwart compleet gewonnen.

Een schoonheidsprijs waardig? Zeker. Maar stel je oordeel even uit totdat je de volgende stellingen en zettenreeks hebt bewonderd.

De volgende stelling is ontstaan in de partij tussen Mark Huizer en Ton Snoeren in de derde ronde.

Mark Huizer-Ton Snoeren, 3e ronde 25-07-2022 na 2. Pf5

Ton heeft zo even 1. … Lxh3 gespeeld met de pointe dat deze loper niet geslagen mag worden vanwege de vork Pf3+. Mark denkt, zoals hij achteraf aangeeft, het allemaal op te lossen en ‘de winst op zak te hebben’ na de prachtige vondst 2. Pf5.

Geen uitroepteken echter: hoewel vrijwel alle varianten hier inderdaad winnen, is er één zet de de partij compleet doet kantelen. En Ton vindt die! Het liefst zou ik dit stukje hier stoppen, en aan jullie, de lezers over laten de winnende zet te vinden. Maar dan laat ik het moois dat nog volgende onbesproken en dat kan ik niet over mijn hart verkrijgen.

Mark Huizer-Ton Snoeren na Pf3+

Er volgt: 2. … Pf3+. Toch! Zie de diagram. Het klopt allemaal.
De stand was, na Lxh3, objectief geheel gewonnen voor wit. Pf5 was dus niet de goede aanpak, maar na eerst Lf4 en daarna, na een paardzet, gxh3 geeft de computer +8 aan.
Maar nu, na Pf3+ is het plots -4. Zwart staat op winst! Niets houdt materiaalwinst tegen.

Dat is ook wat Mark in zijn aantekeningen analyseert en concludeert:

3. Kf1 Pxd2+ en winst
3. Kh1 Lxg2! Kxg2 Dg5+ Kxf3 Dxf5+ en na de volgende zet valt de witte dame.
Dan maar de 3e optie, met behoud van kleine tegenkansen: 3. gxf3.

Mark Huizer-Ton Snoeren na Pg3, Txd2, Txd2

Ton verovert, na Dg5+, 4. Pg3, Txd2 5. Txd2 de dame. Maar wit staat actief, heeft een toren, een paard en twee pionnen voor de dame en het vraagt precisie om de partij te winnen. Ton speelt De5+ (dreigt Da1+mat) en staat volgens de computer nog steeds gewonnen, maar het wordt al moeilijker. En na de zettenreeks 5. … De5 6. Td4 Dxa5 7. Td1 Dc3 8. Pe4! Dxc2 9. Td8+ Kg7 10. Le5+ Kh6 11. Lf4+ Lg7 12. Le5+ vindt Mark zelfs remise door eeuwig schaak.

Na 5. Txd2 was er echter een mataanval mogelijk, die Ton vast gevonden had met meer tijd op de klok. Wie ziet de juiste dwingende voortzetting? Er zijn meer goede zetten mogelijk, maar één van de opties leidt (na 9 zetten pas…) gedwongen tot mat. Tip: Ton zat op het goede spoor…

En los van deze kwisvraag: Welk partijfragment vond je het mooist en verdient naar jouw oordeel de kwalificatie ‘de schoonste’? Reacties in onderstaand reactieformulier!

7 reacties op “Mark en de schoonheid van het spel

  1. Die uit de partij tussen Mark en Ton vind ik het fraaist. Want ..Pf3 zet de partij volledig op z’n kop. En dat verdient eerder een prijs dan een zet in een partij die je sowieso wint. Dank nog voor je snelle verslag, David!

  2. Ahum….de mijne natuurlijk! Al had ik na Le5 ook f7-f6 kunnen spelen, om het eeuwig schaak te ontwijken. Ik had tijd zat om door te spelen, maar mijn pilsje was op en had meer trek om een nieuwe te halen…Het hele potje was bijzonder enerverend, schaken zoals schaken bedoeld is. Kijk uit naar de revanche volgende week!

    • Overigens zie ik in het diagram dat Df6 wel heel erg hard uit is. Dus dan had ik toch voor Kh1 Lxg2 Kxg2 moeten gaan. Ook T+L tegen D, maar met minder matdreiging achterin. Alleen die h-pion is misschien een uitdaging.
      Oh well, het is rapid, niet overanalyseren.

      En volgende keer mag je best even voorstellen om de klok stil te zetten hoor, als je meer bier wilt 🙂

  3. Moeilijke keus. Waarschijnlijk verdient Tons zet Pf3+ de prijs, maar de zettenreeks exf4, gevolgd door f4-f3 en f3-f2 in combinatie met het paard op e4 vind ik esthetisch misschien nog wel mooier!

  4. Ik bemoei me maar niet met de strijd om de schoonheidsprijs. Er is al het nodige over gezegd en bovendien zou mijn keus waarschijnlijk beïnvloed worden door een vleugje chauvinisme. Ik vond het wel interessant om de reacties te lezen.
    Mijn eigenlijke reden om te reageren is de schoonheid van de beschrijving van David. Knap gedaan, man. Een meeslepend stukje. Daar wordt ooit vast wel een prijs voor uitgevonden.

Laat een antwoord achter aan wilbert Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *