De kunst van het laten verzanden

Door Tom Fürstenberg

Tom Fürstenberg (1838) – Paul Boeren (1762) 1/2-1/2
Breda, 24 maart 2024, 7e ronde KNSB klasse 5K

Tegen deze tegenstander had ik in een eerdere ontmoeting een stuk cadeau gedaan. Ik was dus op een revanche uit.
 

Tom Fürstenberg – Paul Boeren na 16… f5?

1. d4 d5
2. c4 e5
3. e3 exd4
4. exd4 Pf6
5. Pf3 Le6
6. c5 b6
7. Le3 Le7
8. h3 O-O
9. Le2 c6
10. Pbd2 Pbd7
11. b4 Lf5
12. O-O Dc7
13. Tc1 bxc5
14. bxc5 Pe4
15. Pxe4 Lxe4
16. Dd2 f5?
(Zie diagram)
 
Tot deze zet stond wit al zeer comfortabel, maar staat nu gewonnen.
 

Tom Fürstenberg – Paul Boeren na 20… Lxg5

17. Lf4 Dd8
18. Pg5 Tf6
19. f3 Tg6
20. fxe4 Lxg5
(Zie diagram)
De computer zegt dat wit 4 pionnen beter staat.

21. exf5? 
 
Niet slecht maar veel beter is spelen op het doorlopen van de c-pion: 21. exd5! cxd5 22. Lxg5 Dxg5 23. Dxg5 Txg5 24. h4 Tg6 25. Txf5 Pf6 26. c6 Tc8 27. c7 Pe8 28. Txd5. 
 
na 21. exf5? ging het verder met
 

Tom Fürstenberg – Paul Boeren na 26… Tff8


21… Lxf4
22. Dxf4 Tf6
23. Ld3 Db8
24. Tb1 Dxf4
25. Txf4 Tb8
26. 
g4 Tff8 
 
Deze stelling laten verzanden in op de 45ste zet remise is ook een kunst!
 

 

 

De situatie escaleert volledig uit de hand

Door Piet
(Annotaties in de diagram van David, onder de diagram gaat de bespreking van Piet verder)

Jonas Vingegaard won de Tour 2023 dankzij een magistrale tijdrit. Als hij gepresteerd had volgens de laatste data van zijn onderzoeksteam zou hij echter met zo’n 30 seconden verschil verloren hebben van Tadej Pogacar. In zijn column in de Volkskrant van 18 maart jongstleden concludeert Bert Wagendorp dat Jumbo-Visma, de wielerploeg die totale controle nastreefde, ook nog wel eens werd verrast.
Als clubschaker droom ik ook van controle. De wereldtoppers spelen voorbeeldige partijen die onontkoombaar naar het volle punt leiden. Dat wil ik ook. Elke maandagavond doe ik dus weer een nieuwe poging. Tevergeefs natuurlijk. Wat er gebeurt is te vergelijken met een avondje stappen dat te lang doorgaat. Een kroegtijger karakteriseerde dat eens als volgt: “De situatie escaleert volledig uit de hand.”
Stelling na 5. … f5. (Zie de diagram)
“Hier voelde ik me in control. Op de damevleugel gebeurt voorlopig niets, ik ga het centrum pakken en als David kort rokeert, moet hij rekening houden met een aanval op z’n koning. Dat de geraadpleegde engine 5. … Lxc3 als een serieuze optie beschouwt, is wijsheid die mij te diep gaat.” 

David Bruggeman – Piet van Eijndhoven na 15… g5?

“Dat ik de controle 10 zetten later al volledig kwijt was, laat deze stelling zien. Ik had nog ongeveer 30 minuten over en speelde g5. Met 15 … h6 had ik nog iets van controle kunnen behouden. Na bijvoorbeeld 16. d4, dxc4 17. bxc6, bxc6 18. La3, Tfc8 19. Tac1 c3 is er volgens de engine weinig aan de hand. David reageerde snel en to-the-point met 16. Pf3!”

 

David Bruggeman-Piet van Eijndhoven na 31… Tac8

 

“Controle verliezen heeft in schaakpartijen ook een voordeel: het is dan aan de tegenstander om controle te krijgen en te behouden. Gelukkig deed David dezelfde ervaring op als ik: het escaleert uit de hand. Hier haalde ik weer opgelucht adem. Deze stelling viel me alles mee, zeker toen David 32. Pd4 speelde. 32.Ta2 was beter geweest.”

David Bruggeman-Piet van Eijndhoven na 48… Tf6

 

“Nog één keer escaleert het volledig uit de hand. 48. … Kf7 is de manier om de zwarte toren naar g6 te brengen en op een geschikt moment, wanneer de witte koning c6 niet kan bereiken, Tg5+ te spelen en de h-pion te laten oprukken. Helaas zag ik dat niet.”

Dubbel paardoffer

Door Leon

Afgelopen maandag speelde ik in de interne competitie een partij tegen Johan. Na een paar merkwaardige paardmanoeuvres van zwart (Pb8-d7-b8 en Pg8-f6-d7) is de volgende stelling ontstaan, waarin ik met wit aan zet ben.

Leon – Johan. Stelling na 15… Pfd7

Wit heeft een ontwikkelingsvoorsprong en zijn stukken staan actief. Ik dacht na over een mogelijkheid om gebruik te maken van de sterke positie van het paard op e5. Mijn eerste gedachte was een paardoffer op d5. Hoe zou dit uitpakken? Zwart moet natuurlijk slaan en na 16. Pxd5 exd5 17. Dxd5 ontstaat de volgende stelling (zie analysediagram 1).

Leon- Johan. Analysediagram 1 na 17. Dxd5

De zwarte toren op a8 staat aangevallen, maar zwart kan twee vliegen in één klap slaan middels 17… Pb6!, waarmee hij tegelijkertijd zijn toren dekt en mijn dame aanvalt. Hiermee komt wit niet verder, besloot ik.

Na enig nadenken zag ik daarom van slaan op d5 af en speelde ik 16. e4, wat overigens ook een goede zet is. Uiteindelijk verzuimde ik munt te slaan uit mijn goede stelling en de partij verzandde, na goed tegenspel van Johan, in remise.

Bij de analyse thuis bleek echter dat wit hier wel degelijk zijn paard kan offeren. Sterker nog, hij kan beide paarden offeren! Nóg sterker, hij kan beide paarden achter elkaar offeren! En nog mooier, hij kan ook nog kiezen welk paard hij het eerst offert!

Behalve een paardoffer op d5 hangt er namelijk ook nog een paardoffer op g6 in de lucht. Ik had die mogelijkheid wel bekeken, maar niet op waarde geschat.

Uit de analyse blijkt dat wit zowel 16. Pxd5 als 16. Pg6 kan spelen.

Variant A: 16. Pg6!

Deze laatste mogelijkheid is het duidelijkst: 16. Pg6! fxg6 (gedwongen, anders verliest zwart zonder meer de kwaliteit) en nu het tweede paardoffer: 17. Pxd5!

Leon – Johan. Analysediagram 2 na 17. Pxd5!

Wanneer zwart besluit dit tweede paardoffer niet aan te nemen en bijvoorbeeld 17… Df7 speelt, volgt 18. Lxd6 exd5 (18… Dxf2† 19. Kh2 is slechter voor zwart) 19. Lxf8 en nu is weer een interessante stelling ontstaan:

Leon – Johan. Analysediagram 3 na 19. Lxf8

Zwart staat hopeloos: op 19… Kxf8 volgt 20. Txc8†, op 19… Dxf8 volgt 20. Dxd5† met torenwinst op a8 en na 19… Pb6 20. Ld6 staat wit ook gewonnen.

Zwart moet vanuit analysediagram 2 na 17. Pxd5! dit tweede offer dus wel aannemen. Dan gaat het als volgt verder: 17… exd5 18. Dxd5† Df7 en we zijn bij de volgende stelling aangekomen:

Leon – Johan. Analysediagram 4 na 18… Df7

Hier moet wit niet de fout maken de toren op a8 te slaan, want na 19. Dxa8? Lxf4 heeft zwart meer dan voldoende tegenspel. In plaats daarvan speelt wit 19. Dxf7†! en zwart staat voor de onaangename keuze tussen 19… Kxf7 20. Lxd6 of 19… Txf7 20. Txc8†, in beide gevallen met goede kansen voor wit. Zwart staat namelijk wel een paard voor, maar zijn stukken staan zo op een kluitje dat hij ze niet kan ontwarren, en bovendien heeft wit twee verbonden vrijpionnen in het centrum. Een voorbeeldvariant van de computer is 19… Kxf7 20. Lxd6 Td8 21. Le4 Ta7 22. Ld5† Ke8 23. e4 en volgens de computer staat wit bijzonder goed (zie volgend diagram).

Leon – Johan. Analysediagram 5 na 23. e4

Niet een variant die je achter het bord uitrekent wanneer je nadenkt over de vraag of het een goed idee is om je paard te offeren!

Tot zover de vertakkingen die het gevolg zijn van variant A na 16. Pg6.

Variant B: 16. Pxd5!

We gaan terug naar de beginstelling.

Leon – Johan. Stelling na 15… Pfd7

Wanneer wit 16. Pxd5 speelt, volgt 16… exd5. Deze stelling is een apart analysediagram waard. Zoals ik aan het begin van dit artikel vermeldde, zag ik van slaan op d5 af omdat ik dacht dat zwart na 17. Dxd5 Pb6 geen problemen had. Bij nadere analyse blijkt echter dat wit beter heeft dan 17. Dxd5, namelijk 17. Pg6!

Ook hier offert wit zijn tweede paard. Het vervolg is gedwongen: 17… fxg6 18. Dxd5† Df7 en nu is de stelling ontstaan uit analysediagram 4:

Leon – Johan. Analysediagram 4 na 18… Df7

Zoals we hebben gezien moet wit hier voortzetten met 19. Dxf7† en dan verder zoals boven geanalyseerd.

Conclusie: zowel 16. Pxd5! als 16. Pg6! bieden wit goede kansen. Beide varianten komen neer op zetverwisseling: in beide gevallen offert wit zijn beide paarden en bij het beste tegenspel van zwart ontstaat er een stelling waarin wit een stuk minder heeft, maar volgens de computer duidelijk beter staat (zie analysediagram 5).

Leon – Johan. Analysediagram 5 na 23. e4

In een praktische partij is deze stelling overigens nog niet zo gemakkelijk gewonnen, denk ik. Daarom was mijn keuze 16. e4 in de beginstelling misschien nog niet zo gek. Wel jammer dat het dubbele paardoffer niet op het bord kwam…

Partij-analyse Olaf Soons – Derk-Jan Morelis

Door Olaf

Afgelopen vrijdag mocht ik als invaller in het eerste team van de avondcompetitie wederom de fiets pakken naar SCC De Biechten om het op te nemen tegen onze schaakbroeders van HMC. Een fijne speellocatie, al zou de bar een uurtje langer open mogen blijven wat mij betreft. Vooraf wisten we al dat we sterke tegenstanders zouden treffen en uiteindelijke uitslag reflecteerde dat ook: we verloren met 3-1.

De enige winstpartij kwam voor rekening van Luigi. Ik heb niet veel ervan kunnen zien, maar het leek erop dat Luigi de hele partij lang zijn tegenstander in zijn greep had en het spel gedecideerd naar een mooie overwinning leidde.

David moest na de opening een paard van tegenstander op veld d5 toelaten. Hoewel het optisch gevaarlijk leek, kon het paard geen echte dreiging vormen voor de stelling. Toch won de tegenstander uiteindelijk een pion en moest David niet lang daarna de witte vlag hijsen.

Leon kwam naar eigen zeggen niet al te best uit de opening. Zijn tegenstander wist Leon slim een opening in te manoeuvreren die Leon niet vaak speelt. Na een ingewikkeld gevecht ging Leon iets slechter een eindspel in. De fase van tijdsnood brak aan en Leon moest uiteindelijk zijn hoofd buigen voor de sterk spelende tegenstander.

Ik verloor mijn partij ook. Een onjuiste offer van mijn kant gaf de doorslag. Zie mijn verslag hieronder. Vooraf had ik al gezien dat ik vermoedelijk een sterke tegenstander zou treffen. Daarom koos ik ervoor om mij niet in te laten met verwikkelingen in de hoofdvariaties van de Najdorf en ging na zet 11 al snel een zijpad op met 12. Df4.

Ondanks het teamverlies was het een genoeglijke avond met mooie partijen en een goede sfeer. Ik heb al weer zin in de start van de 3e periode van de interne competitie!

Winst in Den Bosch

Door Leon

Het is inmiddels alweer twee weken geleden, maar op zaterdag 3 februari speelde het eerste team van De Kentering in de zaterdagcompetitie tegen HMC 3.

We speelden een uitwedstrijd in De Biechten, de thuishaven van HMC, prettig op fietsafstand van Rosmalen.

Tegelijk met onze wedstrijd speelden er nog vijf andere teams van HMC, waaronder het eerste, dat in de Meesterklasse uitkomt. Altijd leuk om daar tijdens de partij even een kijkje te nemen. Bovendien kwam HMC 4 uit tegen De Vughtse Toren, twee teams die in dezelfde klasse uitkomen als wij.

Een volle speelzaal, gezellige drukte, een mooie ruimte om te praten en te analyseren aan de bar, een goede bierkaart, kortom: gunstige omstandigheden voor het spelen van een externe wedstrijd!

Ik speelde aan het eerste bord met wit tegen een oude bekende, Loek Mostertman. Ik ben jarenlang lid geweest van HMC en kende dus de meeste tegenstanders goed. Loek opende met zijn vertrouwde Oude Benoni, kwam gedrukt uit de opening en besloot op de dertiende zet tot een pionoffer om tegenspel te krijgen.

Leon – Loek na 13. Dd2.

Loek speelde hier 13… b5. Een dubieus offer, je verwacht eerder iets als 13… f5. Ik sloeg de pion en kreeg zodoende een vrijpion op de a-lijn, terwijl zwart nog geen enkel tegenspel op de koningsvleugel had.

Op de 19e zet speelde Loek eindelijk toch 19… f5, maar dat had als nadeel dat mijn paard via g5 het prachtige veld e6 kon bereiken. Zwart kon dit paard niet ongemoeid laten en probeerde het paard af te ruilen. We zijn dan bij de volgende stelling gekomen.

Leon – Loek na 25… Pf8.

Zwart heeft 25… Pf8 gespeeld om het paard op e6 af te ruilen. Ik dacht nu enkele minuten na over 26. Db5, wat een zeer sterke zet zou zijn. Na 26… Pxe6 27. dxe6 Txe6 28. Pd5 staat wit overwegend. Ik zag echter spoken en ruilde zelf het paard af op f8, waarna het witte voordeel nog maar minimaal is.

In de hierop volgende zetten zette zwart een aanval in op de koningsvleugel. Hij speelde 27… f4 en ik werd in de verdediging gedrongen. De ver opgerukte pion op a6 deed er even niet meer toe, want zwarts dreigingen werden acuut.

Gelukkig beging ook zwart nu een onnauwkeurigheid. In de stelling na 30. Txf3 is 30… Dd8 goed voor zwart. Ik heb tijd weggegooid met de vreemde zet 27. Ta5, met het idee ooit eens Tb5-b7 te spelen, maar dat bleek een illusie en zwart heeft nu het heft in handen.

Leon – Loek na 30. Txf3.

Zwart speelde hier 30… g5, waarschijnlijk met de bedoeling de open g-lijn te gebruiken voor een aanval op de witte koning, maar hiermee geeft hij zijn voordeel weg. Na 31. hxg5 Dxg5† 32. Kf2 Tg8 33. Pe2 Tg7 34.Th3 is de volgende stelling ontstaan.

Leon – Loek na 34. Th3.

Volgens de computer is de stelling helemaal in evenwicht, bijvoorbeeld na 34… f3 35. Txf3 Dd2 36. Tb5. Een ingewikkelde stelling, maar blijkbaar wegen de kansen tegen elkaar op.

Loek ging echter op jacht naar de a-pion en speelde 34… Tga7. Ik speelde 35. Ta1 en toen Loek met 35… Txa6 de pion sloeg volgde het mooie geometrische 36. Th1.

Leon – Loek. Slotstelling na 36. Th1.

Deze zet was Loek volstrekt ontgaan. Zwart heeft de witte vrijpion veroverd, maar kan nu zijn loper op h6 niet meer dekken. Het is meteen uit en na enig nadenken gaf Loek zich gewonnen.

Inmiddels had David op bord twee met zwart in een partij uit één stuk zijn tegenstander van het bord gespeeld. Hij offerde een stuk in de opening en kreeg daardoor vrije toegang tot de koning van zijn tegenstander, die hulpeloos in het midden stond.

Het beslissende halfje werd binnengebracht door Ralf, die in een verraderlijk eindspel het zekere voor het onzekere nam en remise aanbood.

Winst dus tegen HMC 3! We zijn dit team nu in de stand gepasseerd. Ondertussen had HMC 4 met De Vughtse Toren afgerekend, met als vreemd gevolg dat HMC 4 nu meedoet om het kampioenschap, terwijl HMC 3 moet oppassen om niet te degraderen.

 

HMC 3

 

 

Kentering 1

 

 

L. Mostertman

1864

 

L. ter Beek

1843

0-1

A. Asa

1642

 

D. Bruggeman

1731

0-1

C. van Zelst

1751

 

O. Soons

1601

½-½

K. van den Nieuwenhof

1743

 

W. van Eijk

1597

1-0

K. Hendriks

1731

 

J. Knuvers

1555

½-½

M. van Ooijen

1692

 

L. de Mas

1639

1-0

C. Nuijten

1703

 

H. van Eijk

1634

0-1

E. Merx

1594

 

R. Duong

½-½

 

1715

 

 

1657

3½-4½

 

De volgende wedstrijd spelen we op 2 maart, thuis tegen HMC 4. Dankzij de mooie overwinning op HMC 3 staan we nu op 3 matchpunten uit 5 wedstrijden. We hebben ons in de strijd tegen degradatie dus wat lucht verschaft, maar waarschijnlijk moeten er in de laatste twee competitiewedstrijden nog wel een of twee matchpunten worden gescoord!